Dostępność cyfrowa. WCAG – co to jest?

WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to wytyczne dotyczące ułatwień w dostępie do treści na stronie internetowej. Jest to zbiór dokumentów, które określają jakie warunki musi spełniać dana strona, aby była dostępna dla wszystkich, ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych. WCAG zostały opublikowane przez WAI czyli Web Accessibility Initiative.

WCAG zostało stworzone po to, aby jednoznacznie wskazać elementy, które na stronach www oraz w aplikacjach mobilnych mogą stanowić problem dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Dokumenty współtworzące WCAG określają także rozwiązania, których wdrożenie sprawi, że strona internetowa będzie przyjazna i dostępna dla osób borykających się z trudnościami i ograniczeniami. 

Historia WCAG

Pierwsza wersja standardu WCAG pojawiła się już w 1999r. WCAG 1.0. wskazywało konieczność udostępniania treści stron internetowych w sposób dostępny dla jak największej grupy odbiorców. 

W 2008 r. opublikowano standard WCAG 2.0., który dużo bardziej precyzyjnie określał jakie kryteria należy spełnić, aby zapewnić dostępność witryny dla jak najszerszej grupy odbiorców. Kryteriów tych było znacznie więcej niż w wersji WCAG 1.0., nie tylko ze względu na większą świadomość potrzeb osób niepełnosprawnych, ale również przez znaczny rozwój Internetu i jego możliwości. Wytyczne stały się normą międzynarodową, a potem zostały również zaadaptowane w europejskiej normie EN 301 549.

2018 rok przyniósł aktualizację standardu – pojawił się WCAG 2.1. Wersja ta jest uzupełnieniem poprzedniego standardu. Zostały w niej uwzględnione wszystkie najnowsze rozwiązania techniczne, a wszystkie wytyczne zostały do nich dopasowane. Wszystkie poprzednie kryteria zostały zachowane, jednak opis niektórych z nich został poszerzony, jak i dodano również nowe wytyczne.

Pojawienie się WCAG 2.1. sprawiło, że powstała także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/2102 z dnia 26 października 2016 r. Wprowadzenie Dyrektywy wymusiło nowelizację polskiego prawa. W Polsce Dyrektywę Unijną wdraża Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz. U. 2019 poz. 848). Ustawa wprowadza aktualizację wymogów do standardu WCAG 2.1. oraz m. in. obowiązek zamieszczania na stronach internetowych deklaracji dostępności, określa zakres monitoringu stron i aplikacji mobilnych oraz zasady, zgodnie z którymi ma być wykonywany, jak również procedury wdrażane w sytuacji niedostosowania się podmiotu do obowiązujących norm.

4 poziomy dostępności

Standard WCAG tworzą cztery główne poziomy, które muszą być zapewnione, aby można było uznać stronę internetową za dostępną. Są to:

1. Percepcja – postrzegalność, treści publikowane na stronie internetowej muszą być prezentowane w sposób, który będzie odpowiedni dla wszystkich odbiorców, również osób z ograniczeniami. Przykładem może być uzupełnianie atrybutów alt przy obrazkach, co pozwoli przekazać osobom niewidomym informację, że na stronie jest obrazek i co on przedstawia.
2. Funkcjonalność – przyciski na stronie, formularze, nawigacja, kontrolki – wszystkie te i inne części elementy witryny powinny być dostępne dla osób z różnymi trudnościami. Powinny zostać wdrożone rozwiązania, które np. pozwalają na poruszanie się po stronie wyłącznie przy użyciu klawiatury – dla osób, które nie są w stanie korzystać z myszki. Najważniejsze jednak jest poprawne działanie zastosowanych rozwiązań i funkcjonalności.
3. Zrozumiałość – treści zawarte na stronie oraz jej obsługa powinny być możliwie zrozumiałe dla wszystkich odbiorców. Dotyczy to nie tylko samego znaczenia treści, ale też m.in. kwestii użytego języka.
4. Rzetelność – solidność, struktura strony www oraz jej działanie powinno spełniać standardy odpowiednie dla wykorzystanych technologii, co pozwoli na poprawne działanie witryny. Ponadto treści i inne materiały powinny być udostępniane tak, aby działały z technologiami wspomagającymi (np. czytniki dla osób niewidomych).

Dla każdej z tych zasad podane są szczegółowe wytyczne oraz ich kryteria, dzięki którym można ocenić czy założenie zostało zrealizowane. Kryteria zostały przyporządkowane do poszczególnych poziomów dostępności. Są trzy poziomy dostępności: A, AA i AAA. Każdy wyższy poziom oznacza konieczność spełnienia kryteriów z poziomu niżej, co oznacza, że chcąc spełnić kryteria z poziomu AAA, należy również wypełnić wszystkie kryteria z poziomów A i AA.

Kto musi wdrożyć wytyczne WCAG?

Standardy i wytyczne zamieszczone w WCAG 2.1. dotyczą przede wszystkim stron internetowych podmiotów publicznych. Takie strony, jako że dotyczą każdego z nas, powinny również być dostępne dla wszystkich – bez względu na ograniczenia. Wszystkie strony instytucji czy organizacji, które dedykowane są osobom niepełnosprawnym i starszym również powinny spełniać standard WCAG 2.1. Należy też podkreślić, że Ustawa nie wymusza stworzenia strony internetowej czy aplikacji, jeśli jednak taka instytucja już ją posiada lub zamierza stworzyć, musi spełniać wytyczne WCAG. 

Przykłady rozwiązań zgodnych z WCAG

Jest wiele rozwiązań, których implementacja i wdrożenie pozwoli zwiększyć dostępność strony. Przede wszystkim użytkownicy powinni mieć opcję znacznego powiększenia widoku strony przy użyciu narzędzi jakie umożliwiają przeglądarki. Dobrym i najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest możliwość zastosowania zmiany kontrastu kolorystycznego treści oraz zmiany wielkości czcionki na stronie internetowej. Pozwala to na zwiększenie czytelności strony dla osób z problemami ze widzeniem. Natomiast niewidomi korzystają z czytników, które przetwarzają tekst ze strony na słowa oraz korzystają również z alt obrazków, aby móc przekazać odbiorcy, że w treści strony znajduje się obraz i co na nim jest. 

Następnym przykładem rozwiązania WCAG jest już wcześniej wspomniana możliwość poruszania się po stronie bez myszki – przy użyciu samej klawiatury.

Jak wdrożyć WCAG na stronie internetowej?

Projektowanie i tworzenie od podstaw stron www z zachowaniem wytycznych standardu WCAG 2.1. nie jest problemem dla doświadczonego web developera. Chcąc utworzyć dostępną witrynę, najlepiej udać się do profesjonalnej agencji interaktywnej, gdzie eksperci znający WCAG bez problemu zaprojektują stronę www zgodną z wymogami norm.

Znacznie większym wyzwaniem jest kompleksowe dostosowanie istniejącej strony tak, by spełniała wytyczne WCAG 2.1. Często projekt graficzny jest już niezgodny z wytycznymi WCAG, między innymi przez nieodpowiedni kontrast między tekstem, elementami graficznymi a tłem. Nasz doświadczony zespół designerów zadba, aby projekty były zgodne ze standardem WCAG.

Jeżeli jesteś zainteresowana/y wdrożeniem standardu WCAG 2.1 zapraszamy do wypełnienia briefu.